Spokojna okolica, spokojni właściciele, lokalny domek, który nie miał wielkich aspiracji do bycia wyjątkowym. Kiedy jednak właściciel, szukając wykonawcy instalacji elektrycznej, trafił na nas i usłyszał o możliwościach, jakie mają aktualnie budowane systemy – miał nie lada zagwozdkę, czy pozostać przy pierwotnym planie, czy go jednak rozwinąć. Tak zrodziła się koncepcja budowy KNX ekonomicznie.
Koncepcja domu inteligentnego
Stanęło na decyzji pozytywnej, założenia do przygotowania koncepcji sterowania w domu były 3:
- Ekonomicznie – instalacja musiała być zoptymalizowana do granic możliwości.
- Hybrydowo – częściowo inteligentna, częściowo klasyczna.
- Elastycznie – baza do rozbudowy na przyszłość.
Zacznijmy od końca listy: bazą do rozbudowy na przyszłość są systemy z tradycją, tj. takie, które istniały 10 lat temu i za kolejne 10 również będą istnieć. Wybór jest ograniczony, ale nasz ulubiony KNX oczywiście spełnia to założenie. Budując bazę do rozbudowy wystarczy doprowadzić magistralę komunikacyjną w newralgiczne punkty budynku, dzięki czemu późniejsze rozszerzenia funkcjonalności budynku nie wpływają zbyt mocno na kształt instalacji. Okablowanie jest przygotowane też pod sterowanie zaworami pętli grzewczych, zwiększenie liczby łączników, czujników, etc.
Hybrydowa (niepełna) instalacja inteligentna nie jest naszym ulubionym sposobem budowania domów inteligentnych, ale jak najbardziej możliwa do zrealizowania. Co więcej – wiemy jak to zrobić. W przypadku projektu, o którym mowa klasyczne sterowanie oświetleniem za pomocą łączników zostało wdrożone wyłącznie w łazience, a pozostałe przestrzenie bez KNX to pomieszczenia gospodarcze, w których światło uruchamiają klasyczne czujniki ruchu. Jak widać mimo rezygnacji z automatyki KNX, niekoniecznie trzeba rezygnować z automatyki sterowania – można budować systemy automatyki z KNX ekonomicznie.
Ekonomia – temat rzeka. Kwestie optymalizowania systemów to tematy nadające się na całe serie artykułów. Tutaj poruszę tylko 2 kwestie: dobór takiego producenta, aby inwestor nie musiał po kilku latach ponownie ponosić kosztów. Stawiamy więc na dostawców poważnie podchodzących do długości życia produktu oraz możliwie uniwersalne moduły wykonawcze. W projekcie zastosowane zostały aktory załączająco-roletowe, które obsłużą zarówno oświetlenie, jak rolety, czy odbiorniki sterowane impulsowo.
Wykonawstwo
Etap 1 – instalacja elektryczna
Mimo realizacji domu inteligentnego KNX ekonomicznie – nie pozwalamy sobie na obniżanie kosztów na instalacji elektrycznej.
Wykorzystaliśmy przewody o napięciu znamionowym 700V, a instalację ułożyliśmy tak, aby minimalizować liczbę przewodów pozostających na ścianach. Jest to tym ważniejsze, że w budynkach inteligentnych liczba przewodów występujących w instalacji może być znacznie większa niż w klasycznych. Sytuacja jest szczególnie widoczna w pobliżu rozdzielnic i na korytarzach, a wyjątkowo kłopotliwa kiedy na ścianie muszą zawisnąć meble bądź obrazy i zdjęcia.
Gniazda elektryczne zasilane są klasycznie, a obwody opraw oświetleniowych w znaczącej większości wyprowadzone są bezpośrednio z rozdzielnicy. Między wybranymi puszkami elektrycznymi biegną przewody sygnałowe, a większość puszek wyposażona jest również w przewód magistralny JY(St)Y 2x2x0.8, tj. przewód KNX/EIB.
Etap 2 – montaż urządzeń
Etap montażu podzielony był na 2 kroki – wstępny montaż rozdzielnicy wraz z urządzeniami KNX oraz późniejszy, rozciągnięty w czasie montaż osprzętu elektrycznego: gniazd elektrycznych, przycisków KNX, klasycznych i inteligentnych czujników ruchu w miarę prowadzenia prac wykończeniowych w poszczególnych pomieszczeniach.
Już na tym etapie przeprowadziliśmy wstępne uruchomienie instalacji w celu wykorzystania instalacji oświetleniowej jeszcze na etapie budowy. Wiele z rozwiązań wdrożonych na samym początku pozostało w przyciskach do dziś. W międzyczasie pojawiały się nowe pomysły, które na bieżąco wdrażaliśmy w życie i przebudowywaliśmy, aby użytkownik mógł spokojnie zapoznawać się z rosnącą funkcjonalnością systemu i przyzwyczaić do jego używania. Jesteśmy zdania, że najbardziej inteligentne domy stają się takimi kiedy ich użytkownik jest świadomy jego możliwości, a system dobrze dopasowany do jego potrzeb.
Etap 3 – programowanie
Etap mocno zależny od inwestorów, ich własnej świadomości swoich potrzeb i zazwyczaj rozłożony w czasie. Programowanie rozciąga się od czasu budowania instalacji po jej codzienne użytkowanie. Do dziś jesteśmy w stałym kontakcie z inwestorami, którzy na bieżąco zgłaszają swoje potrzeby. Jeszcze w trakcie budowania domu padły deklaracje i decyzje o drobnych zmianach i rozbudowach, a dzisiaj inwestorzy zastanawiają się nad zwiększeniem liczby nowoczesnych przycisków KNX na ścianach.
Jak nam się udał projekt “KNX ekonomicznie”?
Cały system automatyki na dzień dzisiejszy zbudowany jest w oparciu o urządzenia jednego producenta – Schneider Electric. Wiem więc, że będzie się charakteryzował stabilnością pracy, a więc również moim spokojem ducha.
Ja, powoli zamykając projekt uruchomienia instalacji państwa P. mogę serdecznie podziękować inwestorom za ciekawą przygodę, wyzwania jakie przede mną podstawili, ale i wdzięczność na twarzach, którą przecież widziałem na wielu etapach budowy. Instalacja, choć niewielka, wyszła mocno nietuzinkowa, ubrana w kilka ciekawych smaczków uszytych pod życzenia właścicieli. Prosta, a jednocześnie nowoczesna i zaawansowana. Ograniczona wielkością, a jednak automatyzująca większość elementów instalacji elektrycznej. Ale co najważniejsze – podatna na rozbudowy i to jest chyba jej największa zaleta.
